Kinderen Die Tandenknarsen: Oorzaken & Tips
Tandenknarsen is het krachtig over elkaar schuiven van tanden en kiezen. Dat gebeurt vooral ’s nachts. Tandenknarsen wordt ook wel bruxisme genoemd.
Het komt voor bij volwassenen, maar ook bij kinderen. Hoe vaak? Daarover verschillen de meningen. Sommige onderzoeken spreken van 6%, anderen zelfs van bijna 50%. Maar de meeste onderzoekers gaan ervan uit dat het bij zo’n 7 tot 15% van de kinderen voorkomt. Soms gaat het vanzelf over, soms blijven kinderen er voor langere tijd last van houden.
Als je kind maar korte tijd tandenknarst, is er misschien niet zo veel aan de hand. Maar als het langer duurt, kan je kind er echt last van krijgen. Hoofdpijn, pijn rond de oren en moeheid zijn bekende gevolgen. Maar het gebit van je kind kan ook flinke schade oplopen. Het is dus wel zaak om dit goed in de gaten te houden.
Sommige onderzoekers gaan ervan uit dat bruxisme bij kinderen alleen maar zal toenemen vanwege de stressvolle maatschappij waar we tegenwoordig in leven. Tandenknarsen heeft vaak een relatie met stress. Kinderen zullen moeten omgaan met de spanningen en verwachtingen die onze huidige tijd met zich meebrengen. Dat kan zich uiten in tandenknarsen.
Vijf Oorzaken Bruxisme bij kinderen
Tandenknarsers hebben vaak niet door dat ze ’s nachts met hun tanden en kiezen over elkaar schuren. Het gebeurt dus onbewust.
Er zijn meerdere oorzaken voor tandenknarsen bij kinderen:
1. Stress
Emotionele stress is een van de belangrijkste factoren voor het ontstaan van tandenknarsen. Stress kan verschillende reacties oproepen bij mensen. Vaak zorgt stress ook voor spanning in het lichaam. Het lijkt erop dat kinderen hun stress soms vertalen in spanning in de kaken en in tandenknarsen.
2. Persoonlijkheidskenmerken
Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die vanwege hun persoonlijkheid sneller stress ervaren en ook een hoog verantwoordelijkheidsgevoel hebben, twee keer meer kans hebben op het ontwikkelen van bruxisme dan kinderen die dat niet hebben. Ook kinderen die sneller last hebben van agressie, spanning en hyperactiviteit, knarsen vaker met hun tanden en kiezen.
3. Life events
Kinderen die een belangrijke life event – denk bijvoorbeeld aan het verlies van een dierbare, scheiding van de ouders of verhuizing – meemaken, zullen sneller tandenknarsen dan kinderen die dat niet hebben. Dat heeft een logische verklaring: zo’n belangrijke gebeurtenis brengt vaak stress met zich mee, die kinderen ’s nachts om kunnen zetten in tandenknarsen.
4. Centraal zenuwstelsel
In de hersenen spelen zogenaamde basale kernen een belangrijke rol bij het maken van allerlei automatische bewegingen. Het lijkt erop dat ontregeling van deze kernen ook een rol speelt bij het ontstaan van tandenknarsen.
5. Contact tussen onder- en bovenkaak
De occlusie – het contact tussen tanden en kiezen van de bovenkaak met een of meer tanden of kiezen van de onderkaak – kan ook een rol spelen bij het ontstaan van tandenknarsen.
Gevolgen van knarsen voor het kind
Als kinderen maar kort tandenknarsen, is er meestal niet zo veel aan de hand. Blijft je kind het langere tijd doen, dan kan dat nare gevolgen hebben:
1. Verstoorde slaap
Sommige kinderen worden wakker van het tandenknarsen en worden zo gestoord in hun slaap. Vervelend, want vaak zijn ze dan overdag vermoeider.
2. Pijn in de kaak
Voor tandenknarsen moeten de spieren in de kaak flink aan het werk. In de ochtend kan dat zelfs spierpijn opleveren.
3. Hoofdpijn/pijn rondom het oor
Sommige kinderen hebben in de ochtend door het geweld in hun mond last van hoofdpijn of pijn rondom een of beide oren.
4. Schade aan het gebit
Door tandenknarsen kunnen tanden en kiezen blijvend afgesleten worden. Dat ziet er niet alleen niet mooi uit, maar kan ook andere gevolgen hebben. Omdat het glazuur wordt afgesleten, kunnen de tanden en kiezen verkleuren. Daarnaast kunnen ze gevoeliger worden voor warmte en kou.
Maar dat is niet alles: door tandenknarsen kunnen tanden en kiezen los gaan staan in het bot en zelfs volledig loskomen. Andere gevolgen kunnen zijn: ontstoken zenuwen, pulpale necrose (afsterven van de wortel), afbreken van de knobbel van een kies en schade aan het tandvlees.
Behandeling
Omdat tandenknarsen vaak samengaat met stress en spanning, is het belangrijk om hier aandacht aan te besteden. Zit je kind ergens mee? Kan hij de spanning niet goed kwijt? Praat erover. Misschien is het ook te overwegen om hulp te zoeken van bijvoorbeeld een psycholoog of coach.
Klemt je kind veel met zijn of haar kaken? Dan kan een kaakfysiotherapeut ook uitkomst bieden. Zo’n speciaal opgeleide fysiotherapeut kan je kind leren om zijn of haar kaken te ontspannen door middel van oefeningen.
Daarnaast is het belangrijk dat je het gebit van je kind helpt beschermen tegen tandenknarsen. Doe je dat niet, dan kan het gebit van je kind flinke schade oplopen.
De beste manier om schade aan tanden en kiezen te voorkomen is met een gebitsbeschermer voor de nacht. Dit is iets anders dan een gebitsbeschermer voor sport. Een bitje tegen tandenknarsen is iets zachter en comfortabeler, maar wel zo sterk dat je kind hem niet kapot kan bijten.
Gebitsbeschermer
Waar moet je op letten bij een bitje tegen tandenknarsen?
Maat
Het bitje moet speciaal voor kinderen zijn en dus een kleinere maat hebben dan een bitje voor volwassenen.
Materiaal
Kies voor een bitje zonder schadelijke chemische stoffen als latex, PVC, BPA of ftalaten.
Comfort
Het bitje moet natuurlijk wel lekker zitten, anders wil je het kind het niet dragen. Kies voor een bitje waar je kind goed mee kan ademen en praten en een slokje water mee kan drinken.
Op maat gemaakt
Het bitje moet natuurlijk perfect in de mond van je kind passen. Er bestaan kant-en-klare gebitsbeschermers, maar die werken nooit zo goed als op maat gemaakte bitjes. Je kunt een bitje door de tandarts laten maken, maar dat is vaak een kostbare zaak. Bovendien bestaan er heel goede bitjes die je zelf makkelijk thuis op maat kunt maken met warm water.
Sterk
Een bitje gaat nooit eeuwig mee, maar je kind moet het niet meteen kapot kunnen krijgen met tandenknarsen.
Dun
Een bitje moet niet te dun, maar zeker niet te dik zijn. Dan zit het niet lekker en draagt je kind het niet. Het bitje moet hooguit 2-3 mm dik zijn.
Over alle tanden
Het bitje moet over alle tanden van de bovenkaak zitten, om slijtage tegen te gaan.
Voor kinderen is er niet enorm veel keuze in op maat gemaakte gebitsbeschermers tegen tandenknarsen, maar we hebben een heel goede gevonden: de SOVA Night Guard Junior. Dit bitje is geschikt voor kinderen tussen 6 en 11 jaar.
Dit bitje is supersterk, waardoor het zelfs voor kinderen die erg hard knarsen niet kapot te krijgen is. Dat komt door het materiaal. In de meeste bitjes wordt de kunststof EVA gebruikt, waar bijvoorbeeld ook sportbitjes vaak van worden gemaakt. Maar als je kind flink knarst, kan hij waarschijnlijk door dit materiaal heen bijten. SOVA Night Guard Junior is niet gemaakt van EVA, maar van een zeer sterke mix van biologisch afbreekbare producten. Het is dus niet alleen sterk, maar gaat ook lang mee. En er zijn geen gevaarlijke stoffen als ftalaten, BPA of latex gebruikt in het bitje.
Daarnaast is het bitje van SOVA heel dun: slechts 1,6 mm dik. Dat maakt het heel prettig om te dragen. Het bitje heeft kleine gaatjes, waardoor de tanden niet uitdrogen en er geen grotere kans is op het ontstaan van gaatjes, wat bij andere bitjes nog wel eens kan voorkomen. Die gaatjes zorgen er ook voor dat de druk goed wordt verdeeld. En je kind kan er goed mee ademen, praten en drinken.
Het bitje is bovendien makkelijk op maat te maken, door het bitje in warm water zacht te maken en in de mond te vormen.