De oorzaken van gebits- en mondproblemen tijdens zwangerschap

Er zijn een aantal factoren die de mondgezondheid tijdens een zwangerschap negatief beïnvloeden:

1. Meer kans op tandvleesontsteking

Hormoonschommelingen kunnen gevoelig tandvlees veroorzaken, dat minder afweer heeft tegen tandplak. Vervolgens kan het tandvlees gaan bloeden, wat meestal wijst op een beginnende ontstekingen. Gingivitis of tandvleesontsteking kan nog dieper doordringen en leiden tot parodontitis, een ontsteking van het kaakbot. Hierdoor kunnen tanden los gaan zitten en zelfs uitvallen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat parodontitis invloed kan hebben op het geboortegewicht en het moment van geboorte. Dat is niet zo vreemd, je eigen lichaam reageert nu eenmaal ook op ontstekingen en de stoffen die hierbij vrijkomen komen via de placenta ook bij je kind terecht.

2. Droge mond

Droge mondklachten komen zeker niet alleen bij zwangere vrouwen voor. Maar tijdens de zwangerschap, en dan met name in de eerste 3 maanden, is de kans op een droge mond wel groter. Dat komt door een aantal verschillende oorzaken.

Ook hier weer de hormoonhuishouding. Dan is er nog de verhoogde bloedproductie, die zorgt dat de vochthuishouding in het lichaam anders verloopt.

Een andere mogelijke oorzaak is zwangerschapsdiabetes. Deze vorm van een hoge bloedsuikerspiegel wordt veroorzaakt doordat het lichaam niet genoeg insuline kan aanmaken, een hormoon waar tijdens de zwangerschap meer vraag naar is.

Een tekort aan speeksel kan ook worden veroorzaakt door slaapproblemen en door bijwerkingen van medicatie. Uiteraard kunnen meerdere van deze oorzaken tegelijk optreden als je zwanger bent en dan kunnen ze elkaar versterken. Een droge mond is niet alleen een onaangenaam gevoel, het heeft ook een effect op je mondgezondheid die toch al te lijden heeft. Speeksel is de natuurlijke bescherming van tanden en tandvlees en het neutraliseert zuren.

3. Meer zuren in de mond

Allereerst kun je de neiging hebben om meer snoepen tijdens de zwangerschap. Suikers worden zoals bekend door schadelijke bacteriën omgezet in zuren die het tandglazuur aantasten en cariës (gaatjes) veroorzaken. Ook zijn de verhalen bekend van zwangere vrouwen die een onweerstaanbare trek krijgen in bepaalde voedingsmiddelen. Als dat augurken zijn, dan komt er logischerwijs meer zuur in de mond.

Aan het begin van de zwangerschap kun je last hebben van ochtendmisselijkheid. Ook braken zorgt voor een zuuraanval in de mond. Maagzuur is een sterk zuur dat normaal gesproken in de maag blijft om voedsel te verteren, maar als je braakt belandt het in je mond.

Wat kun je doen om je gebit te ontzien tijdens een zwangerschap?

Een goede mondhygiëne is natuurlijk voor iedereen belangrijk. Maar als je zwanger bent zou je hier extra aandacht aan moeten geven gezien de bovenstaande factoren die een aanslag vormen op je mondgezondheid en je gebit.

Kies voor verzorgende, mondvriendelijke tandpasta zonder schadelijke chemicaliën. Eigenlijk zou iedereen dat altijd moeten doen, maar zeker als je zwanger bent is het extra belangrijk. Chemicaliën komen via je mondslijmvliezen direct in de bloedbaan en komen uiteindelijk ook bij je kindje terecht.

Veilige, verzorgende tandpasta is er op basis van kokosolie of op basis van actieve zuurstof. Hiermee kun je de schadelijke mondbacteriën bestrijden zonder de mondslijmvliezen verder uit te drogen of de mond te verzuren. Een goede tandpasta reinigt je gebit grondig, maar veilig. Het best verwijder je de tandplak van je gebit met een elektrische of sonische tandenborstel. 

Ontstoken tandvlees wordt veroorzaakt door tandplak en dat zit ook op plaatsen waar je met de tandenborstel niet bijkomt zoals, tussen de tanden en kiezen. Voor iedereen is het belangrijk om deze plekjes te flossen of de tandplak met ragertjes te verwijderen. Maar ook hier weer geldt dat het als je zwanger bent extra belangrijk is vanwege de grotere kans op tandvleesontstekingen. Misschien een goede gelegenheid om een monddouche te kopen. Daarmee kun je de ruimten tussen je tanden en kiezen optimaal reinigen zonder het tandvlees te beschadigen.

Het is een goede gewoonte om na het tandenpoetsen en flossen of rageren de mond nog na te spoelen met mondwater. Let ook hierbij op de ingrediënten, zacht en natuurlijk in plaats van uitdrogend en verzurend. Kies bijvoorbeeld voor Oravall mondwater. Dat heeft een actieve zuurstofformule met een hoog zuurstofgehalte en bevat natrium bicarbonaat (zuiveringszout) om de zuurgraad in de mond te reguleren. Oravall mondwater hydrateert de droge mond, respecteert het natuurlijke evenwicht van de mondflora en heeft een prettige subtiele mintsmaak.

Om de zuuraanvallen op je tandglazuur te minimaliseren kun je proberen om de eetmomenten te beperken en tussendoor niet te veel te snoepen. Dat is misschien makkelijker gezegd dan gedaan maar spoel dan in ieder geval je mond daarna met water.

Als je last hebt van misselijkheid met braken, is het natuurlijk verleidelijk om na het braken direct je tanden te poetsen. Dat geeft een frissere smaak, maar voor je gebit is dit niet handig. Het maagzuur in het braaksel maakt je tandglazuur tijdelijk wat zachter. Ga je op dat moment poetsen, dan beschadigt het glazuur sneller dan normaal. Net als bij het eten en drinken van zure voedingsmiddelen als fruit, moet je minimaal een half uur wachten met poetsen. Je mond spoelen met water kan wel direct en helpt mee om het zuur te neutraliseren.

Een goede gebitsverzorgende kauwgom kan in de loop van de dag helpen om de mond te hydrateren, speekselproductie te stimuleren en de zuurgraad in de mond te neutraliseren. Moist-R kauwgom is een gezonde, ecologisch verantwoorde kauwgom die speciaal is ontwikkeld om droge mondklachten te verhelpen of te verzachten.

Bespreek droge mondklachten tijdens zwangerschap daarnaast met je huisarts. Het kan namelijk wijzen op aandoeningen als zwangerschapsdiabetes, bloedarmoede of hoge bloeddruk.

Zwanger en de tandarts of mondhygiënist

Als je naar de tandarts of mondhygiënist moet terwijl je zwanger bent, geef dan altijd aan dat je zwanger bent. Misschien moeten er andere keuzen worden gemaakt bij onderzoek en behandeling, om deze ook veilig te houden voor je kind. Tandheelkundige röntgenfoto’s zullen bijvoorbeeld tijdens zwangerschap alleen gemaakt worden als het echt niet anders kan.

Ook een verdoving zal tijdens zwangerschap alleen gebruikt worden als het noodzakelijk is. Hoewel je de stoffen die erin zitten liever niet bij je kind terecht wil laten komen, zijn stress en pijn ook niet bevordelijk. Je eigen lichaam gaat dan het stress-hormoon adrenaline aanmaken, wat nog veel vervelender is voor een ongeboren kind. Als een verdoving helpt om je de behandeling ontspannen te laten ondergaan, is dat meestal te verkiezen. Je kunt dit ook overleggen met de huisarts, verloskundige of gynaecoloog.

Soms kunnen ingrijpende behandelingen worden uitgesteld tot na de geboorte, maar ga met mondproblemen altijd bijtijds naar de tandarts. Meestal wordt het er niet beter op als je langer wacht en ontstekingen en kiespijn leveren fysieke stress op die niet goed is voor jou en je kindje. Bloedend tandvlees is altijd een teken dat je naar de tandarts of mondhygiënist zou moeten gaan.

Als je van plan bent om zwanger te worden, kun de tandarts vragen om je gebit extra goed te controleren en zonodig preventief te behandelen. Dit geeft je alvast een goede basis, maar ook tijdens je zwangerschap moet je de tandarts ingeval van problemen niet uit de weg gaan.