Gaatjes

Wat is cariës of tandbederf?

Cariës of tandbederf, ook wel “gaatjes genaamd, is een veelvoorkomende infectieziekte. Gaatjes in het gebit zijn openingen in het tandglazuur door toedoen van bacteriën. Dit kan voorkomen als gevolg van een slechte mondhygiëne, maar dat is zeker niet altijd zo. Ook als je je tanden goed poetst, kun je last krijgen van cariës. Je kunt er bijvoorbeeld gevoeliger voor zijn als de zuurgraad van je speeksel te hoog is.

 Tandplak en tandsteen hebben invloed op het optreden van tandbederf. Cariës kan bijvoorbeeld verstopt zitten onder tandplak, het kleverige laagje op het gebit dat gevormd wordt door voedselresten en bacteriën. Als je tandplak niet afdoende verwijdert, verhardt het zich tot tandsteen. Zowel tandplak als tandsteen zijn broeinesten voor bacteriën, die tandbederf in de hand werken.

 Meestal komen gaatjes aan het licht door een controle bij de tandarts. Dat kan middels een visuele controle met een spiegeltje of door het maken van foto’s van het gebit. Als de tandarts cariës constateert, zal deze overgaan tot behandelen. Daarbij wordt het gaatje gevuld.

 Cariës moet altijd zo snel mogelijk behandeld worden. Gaatjes worden na verloop van tijd steeds groter en als ze niet gevuld worden breidt het tandbederf zich steeds verder uit. Als het glazuur is opgelost, ontstaat er een holte,waardoor de bacteriën bij het tandbeen (dentine) kunnen komen. Dit bestaat voor een deel uit materiaal dat rechtstreeks door de bacteriën geconsumeerd kan worden. Als dit proces voortgaat kan het tandbederf de tandzenuw bereiken, die daardoor geïrriteerd raakt. Vroeger of later zal dit leiden tot kiespijn. Daarnaast kunnen tanden en kiezen los gaan zitten, afbrokkelen, door midden breken en uitvallen. 

Ontstaan van cariës of gaatjes

Cariës ontstaat in een zure omgeving. De zuren in de mond worden uitgescheiden door bepaalde bacteriën, zoalsStreptococcus mutans en de Lactobacillus. Zij leven van suikers uit het voedsel, niet alleen suiker maar ook koolhydraten. De bacteriën behoren tot de mondflora, wat inhoudt dat iedereen ze normaal gesproken in de mond heeft. Als zij door de aanvoer van suikers voldoende voedsel hebben en dus zuren kunnen uitscheiden, daalt de pH-waarde in de mond. Het speeksel wordt dan zuurder. Deze zuren demineraliseren het tandglazuur en het tandbeen (dentine).

Calciumhydroxyapatiet, het mineraal waar het tandglazuur uit bestaat, wordt beetje bij beetje opgelost door de zuren, waarna een gaatje of “caviteit” ontstaat.

Tandplak werkt cariës in de hand, omdat het voor een deel bestaat uit de bacteriën die de zuren uitscheiden die het tandglazuur demineraliseren. Om deze reden moet je tandplak verwijderen door twee keer per dag je tanden te poetsen. Bovendien moet je eenmaal per dag flossen of de ruimten tussen tanden en kiezen reinigen met tandenstokers of interdentale borsteltjes. Zo verwijder je ook de tandplak op plaatsen waar de tandenborstel niet bijkomt.

De behandeling van cariës

Of je last hebt van tandbederf kun je moeilijk zelf constateren. Pas in een later stadium zal een zenuw worden geraakt waardoor je kiespijn krijgt, maar het is aan te raden om het niet zo ver te laten komen. Om cariës op tijd te behandelen, moet je regelmatig je gebit laten controleren door de tandarts.

Als er tandbederf wordt geconstateerd, behandelt de tandarts dit door het gaatje uit te boren, schoon te maken en te vullen. Zo kan het proces niet verdergaan en ernstiger problemen veroorzaken. Bij de (half) jaarlijkse controle wordt meestal ook tandsteen verwijderd. Deze gebitsreiniging verkleint de kans op cariës.

Gaatjes (cariës) voorkomen

Zoals bij alle aandoeningen het geval is, is voorkomen beter dan genezen. Kun je cariës voorkomen? Misschien niet voor de volle 100%, maar je kunt zelf veel doen om de kans op gaatjes zo klein mogelijk te houden.

Poets minimaal twee keer per dag gedurende twee minuten je tanden. Bij voorkeur met een elektrische tandenborstel en een kwalitatief goede tandpasta. Onder een goede tandpasta verstaan wij een tandpasta zonder bijtende of agressieve bestanddelen. Een tandpasta op basis van een actieve zuurstofformule is uiterst effectief in de strijd tegen gaatjes.

Actieve zuurstof pakt de schadelijke bacteriën, die door middel van hun uitgescheiden zuren cariës in de hand werken, bij de bron aan. Tandpasta van OxyFresh en Oxyd8 maken de mondholte minder geschikt voor deze bacteriën, die gedijen in een zuurstofarme omgeving. Fluoride wordt vaak aangeraden om de tanden minder gevoelig te maken tegen zuuraanvallen. Met OxyFresh Fluoride Tandpasta ga je op twee manieren tegelijk gaatjes tegen: met actieve zuurstof en fluoride. Ook Miradent Mirafluor C Tandpasta is een uitstekende bescherming tegen cariës.

Geef je de voorkeur aan een natuurlijke en veganistische aanpak? Dan is kokosolie een natuurlijk maar effectief middel om de schadelijke bacteriën in je mond te bestrijden, zonder het natuurlijke evenwicht van je mondflora te verstoren. Bijvoorbeeld met Dr. Brite tandpasta Berrylicious of Coco Chai.

Behalve je tanden goed poetsen is interdentale reiniging met behulp van flosdraad, tandenstokers of interdentaleragers ook belangrijk. Met Dentek interdentale borsteltjes, verkrijgbaar in verschillende diktes, kun je tandplak verwijderen en voorkomen dat er zich tandsteen vormt tussen je tanden en kiezen. Zo voorkom je cariës op deze moeilijk bereikbare plekken.

Een goed mondwater vormt een uitstekende aanvulling op je dagelijkse mondhygiëne. Kies dan geen mondwater met schadelijke, bijtende of verzurende bestanddelen maar één die het natuurlijke evenwicht in je mondholte respecteert. Bijvoorbeeld een zacht mondwater op basis van kokosolie van Dr. Brite zoals Mondwater BerryLicious of Mondwater Mint. Of kies voor een bruisende en effectieve reiniging door een actieve zuurstofformule, zoals mondwater van OXYD-8 of Oxyfresh.

Om regelmatig te controleren of je alle tandplak van je gebit hebt verwijderd hoef je niet te wachten tot de (half) jaarlijkse controle bij de tandarts. Plakverklikkers, die de plekken waar nog tandplak op het gebit zit kleuren, kun je ook zelf thuis gebruiken. Plakverklikkers leren je waar je beter moet poetsen en flossen. De plakverklikkers van Mira-2-Ton en Mara Expert maken door middel van twee verschillende kleuren zelfs een onderscheid tussen oude en nieuwe tandplak.

Ondanks al je inspanningen is het nog altijd mogelijk om gaatjes te krijgen, ook al verklein je op bovenstaande manieren het risico. Controle bij de tandarts blijft dus altijd noodzakelijk. De tandarts kan je ook adviseren over de juiste mondhygiëne om het risico op cariës te beperken 

Middelen tegen (cariës) tandbederf

Bij middelen tegen cariës denk je natuurlijk direct aan tandpasta. Let wel op dat er tandpasta en tandpasta bestaat Sommige tandpasta’s bevatten namelijk verzurende bestanddelen en verstoren het natuurlijke evenwicht van de mondflora. Dat doet op de lange duur de natuurlijke bescherming tegen cariës door je speeksel geen goed. Beter is dus om te kiezen voor een goede tandpasta die de mondflora respecteert en schadelijke bacteriën bestrijdt zonder ook de goede om zeep te helpen. Dat kan op een aantal manieren. 

Van oudsher wordt fluoride aangeraden om het tandglazuur te beschermen tegen cariës. Oxyfresh Tandpasta met fluoride is een goede keuze, omdat het behalve de fluoride een actieve zuurstofformule bevat. Deze bestrijdt schadelijke bacteriën door hun leefomgeving te verpesten met zuurstof, waarin zij niet goed gedijen.

Gebruik je liever geen fluoride, maar wil je wel je gebit beschermen tegen tandbederf dan zijn er goede alternatieven. Tandpasta op basis van de natuurlijke anti-bacteriële kokosolie reinigt het gebit effectief. Bijvoorbeeld in combinatie met geactiveerde houtskool, die tandplak zachtjes schuurt en absorbeert zonder het tandglazuur aan te tasten. Kies bijvoorbeeld voor Dr. Brite Tandpasta Mint of UK Organics tandpasta Charcoal.

Na het tandenpoetsen kun je een bijpassend mondwater gebruiken om de laatste restjes tandplak tussen je tanden en kiezen vandaan te spoelen. Ook hiervoor geldt: vermijd schadelijke en verzurende ingrediënten, maar ga voor bruisende actieve zuurstof van Oxyfresh of OXYD-8 of voor de zachte natuurlijke aanpak met kokosolie van Dr. Brite of UK Organics.

Wil je tussen het tandenpoetsen door nog iets extra’s doen aan het bestrijden van cariës? Dat kan met snoepjes en kauwgom, die gezoet zijn met xylitol. In tegenstelling tot suiker, kan de bacterie Streptococcus mutans xylitol niet omzetten in zuren. Sterker nog, xylitol zorgt ervoor dat de bacteriën zich moeilijker aan het tandglazuur hechten en daar tandplak vormen. In de strijd tegen tandbederf is xylitol dan ook een zeer effectief wapen. Vervang je reguliere snoep en kauwgom bijvoorbeeld door Miradent Xylitol Kauwgom Green Tea of Xylitol Drops Zuigtabletten om je gebit te verzorgen. In de koffie, thee en in baksels kun je gewone suiker vervangen door de losse xylitol poeder van Miradent.

Totaalpakket tegen tandbederf (gaatjes)

Het voorkomen van tandbederf begint met een goede dagelijkse mondhygiëne. Met de OxyFresh Anti Gaatjes Kithaal je een effectieve totaalaanpak in huis. De tandpasta en het mondwater van Oxyfresh bevatten de actieve zuurstofformule Oxygene, dat de schadelijke bacteriën in de mondholte elimineert bij de bron zonder het evenwicht van de mondflora te verstoren. Ook dat helpt op de lange duur mee om cariës te voorkomen. Fluoride is toegevoegd om het tandglazuur te versterken en het te beschermen tegen de schadelijke invloed van zuren. Daar bovenop bevatten de producten ook xylitol, dat in tegenstelling tot suiker niet door de bacteriën verwerkt kan worden tot zuren en hun hechting aan het tandglazuur bemoeilijkt.

Aan de OxyFresh Anti Gaatjes Kit is een tongschraper toegevoegd. Door voor het tandenpoetsen het achterste gedeelte van je tong te reinigen, verwijder je een grote concentratie aan bacteriën achter in je mondholte. Hoe minder bacteriën, hoe minder tandplak en tandsteen. En dat helpt weer om cariës te voorkomen.

De OxyFresh Anti Gaatjes Kit beschermt je gebit niet alleen tegen tandbederf, maar doet nog veel meer. De tandpasta en het mondwater verminderen gevoelige tanden, voorkomen tandvleesontstekingen en bestrijden een slechte adem (halitose). 

Een ander geschikt totaalpakket in de strijd tegen gaatjes is de Anoxident Balance Oral Care Kit. De producten van Anoxident zijn speciaal ontwikkeld voor mensen met droge mond-klachten en een hoog glucosegehalte in het speeksel, zoals diabetici. Het pakket is echter ook heel geschikt als je daar geen last van hebt, maar extra aandacht wilt besteden aan de zuurgraad in je mond.

Het pakket bestaat uit tandpasta, mondwater, mondspray en een gel. Hiermee kun je je dagelijkse mondhygiëne geheel richten op het balanceren van de zuurgraad in je mondholte en het in vorm houden van de mondflora. Actieve ingrediënten als fluoride, xylitol, natuurlijke melkenzymen en aloë vera werken optimaal samen om cariës te voorkomen.