Aften en mondzweertjes

Wat zijn aften?

Aften, officieel stomatitis aphthosa genaamd, zijn kleine grijswitte zweertjes in de mondholte. Ze komen vooral voor aan de binnenkant van de lippen en wangen, het tandvlees en de mondbodem onder de tong. Een enkele keer treden ze op aan het gehemelte en op de tong.

Het zweertje heeft een witte of grijzige kern met een rode rand eromheen. Als het zweertje open gebeten wordt, komt er bloed uit.

Aften worden ingedeeld in kleine en grote aften, waarbij de kleine kleiner zijn dan 1 centimeter en de grote groter. Daarnaast zijn er nog de kleine, maar pijnlijke herpetiforme aften, die in grote aantallen tegelijk voorkomen.

Aften zijn onschuldig en genezen normaal gesproken vanzelf. Ze kunnen wel pijn veroorzaken bij aanraking. Ook contact met zure voedingsmiddelen of alcohol kan een branderige pijn opleveren. Daar dankt de after zijn naam aan, die is afgeleid van het oud-Griekse woord voor branden.

De meeste mensen hebben wel eens een afte gehad. Lastig wordt het pas als de aften steeds weer terugkeren. In dat geval heb je afte-vrije perioden, maar ook regelmatig perioden waarin je één of meerdere aften in je mond hebt. Men spreekt dan van ROU (recidiverende orale ulceraties). Naar schatting heeft 10 tot 20% van de mensen hier last van. De frequentie waarin de aften voorkomen kan variëren van 2 tot 3 keer per jaar tot doorlopend.

Als je vaak last hebt van aften of zweertjes in je mond, zijn een aantal maatregelen op zijn plaats. Om te beginnen kun je natuurlijk extra aandacht besteden aan je dagelijkse mondhygiëne. Twee keer per dag je tanden goed poetsen en naspoelen met een kwalitatief goed mondwater. Als je dat al doet, moet je ook de ingrediënten van je tandpasta en mondwater eens tegen het licht houden. Ingeval van aften en zweertjes kun je het beste kiezen voor zachte middelen, zoals tandpasta en mondwater op basis van actieve zuurstof zoals OxyFresh of Oxyd-8.

Ook tandpasta en mondwater op basis van kokosolie, zoals van Dr. Brite Mondwater en UK Organics is zacht en verzorgend bij aften en zweertjes. Bij ernstige klachten is Aloclair Plus mondwater tegen aften een goed idee. Daarnaast zijn er speciale gels om aften te behandelen, zoals Miradont Gel tegen Aften en wondjes en Mara Expert AphtX Gel.

Vermijd te allen tijde tandpasta en mondwater waar SLS (sodium lauryl sulfaat) in zit. Deze bijtende stof is niet bevordelijk voor het natuurlijke evenwicht in je mondholte en voor de genezing van aften.

Waardoor worden aften veroorzaakt?

Een eenduidige oorzaak voor aften of ROU is nog niet ontdekt. Wel zijn er factoren aan te wijzen als stoppen met roken, angst en stress en overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat hormonale veranderingen een rol spelen, omdat de klachten vaak voorkomen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. 

Hoewel onderzoeken niet helemaal eenduidig zijn, lijkt ook het gebruik van tandpasta met SLS (sodium lauryl sulfaat) een rol te kunnen spelen. SLS is behalve voor ontvetten en schuimen nergens goed voor. Ingeval van aften is het daarom zeker de moeite waard om over te stappen naar tandpasta en mondwater zonder dit agressieve schuimende middel. Met mondverzorgings-middelen op basis van actieve zuurstof of op basis van kokosolie kun je je gebit en mond veilig schoonhouden zonder SLS. 

Probeer bijvoorbeeld tandpasta en mondwater van OxyFresh of Oxyd-8 op basis van actieve zuurstofformules. Of de zachte verzorgingslijnen van Dr. Brite en UK Organics op basis van kokosolie, gecombineerd met tal van andere natuurlijke verzorgende ingrediënten.

Aften voorkomen

Omdat het niet duidelijk is waardoor aften worden veroorzaakt, kan het voorkomen ervan een hele zoektocht betekenen. Wat je in ieder geval kunt doen is extra aandacht besteden aan je dagelijkse mondhygiëne. Twee keer per dag je tanden goed poetsen en naspoelen met een goed mondwater. Vaak wordt mondwater met chloorhexidine aangeraden, maar bij de Mondzorgzaak zijn wij geen voorstander van dergelijke middelen.

Antiseptische ingrediënten als alcohol en chloorhexidine prikken en verstoren het natuurlijke evenwicht van de mondflora.

Een veel betere optie zijn mondwaters op basis van een actieve zuurstofformule of op basis van kokosolie. Dit zijn veilige, verzorgende bestanddelen die een anti-bacteriële werking hebben zonder het natuurlijke evenwicht in je mond te verstoren. Twee oude huismiddeltjes zijn net zo veilig: regelmatig de mond spoelen met lauw water waarin zout is opgelost of met een sterk kamille aftreksel.

Algemene leefregels kunnen ook effect hebben op het voorkomen van aften. Probeer stress en vermoeidheid zo veel mogelijk te voorkomen, beweeg en slaap voldoende en eet gezond en gevarieerd. Mogelijk helpt dit je om aften te voorkomen en bovendien komt het de rest van je gezondheid ten goede.

Daarnaast lijkt het erop dat bij sommige mensen bepaalde voedingsmiddelen de vorming van aften en zweertjes bevorderen. Genoemd worden onder andere noten, chocola, kiwi's, aardbeien, ananas, tomaten, groene paprika's, gekruid voedsel, zuur voedsel en gruyère-kaas. Het kan een hele puzzel zijn om uit te zoeken waar jij gevoelig voor bent, maar als je vaak last hebt van aften kan het de moeite van het uitzoeken waard zijn. Tot slot geven vitamine B12 supplementen bij sommige mensen verlichting.

Behandeling van aften en zweertjes in de mond

Aften zijn onschuldig en genezen vanzelf, maar zeker bij de terugkerende variant veroorzaken ze wel ongemak. In de ernstige gevallen kunnen eetgewoonten veranderen omdat het eten van sommige voedingsmiddelen te pijnlijk is.

Zit je in die categorie, dan zul je meer moeten doen dan een goede dagelijkse mondhygiëne. Die gaat uiteraard ook gewoon door, maar vermijd daarbij tandpasta met SLS (sodium lauryl sulfaat). Omdat sommige mensen melden dat bepaalde voedingsmiddelen het verschijnen van aften bevorderen, kun je kijken of dat bij jou ook het geval is. Laat de voedingsmiddelen waarvan jij vermoed dat ze de vorming van aften bevorderen een tijdje achterwege en kijk wat dat doet.

Aften actief behandelen kun je met “Aloclair Plus mondwater tegen aften” of een speciale gel als “Miradont Gel tegen Aften en wondjes” en de Mara Expert AphtX Gel.

Natuurlijke middelen om aften en zweertjes in de mond te behandelen

In plaats van het gebruikelijke chloorhexedine, dat niet alleen de schadelijke bacteriën in je mondholte doodt maar ook de goede, kun je bij de behandeling van aften kiezen voor natuurlijke middelen. Dat begint al met de dagelijkse mondverzorging. Omdat veel reguliere  tandpasta en mondwater SLS (sodium lauryl sulfaat) bevat, dat de vorming van aften lijkt te stimuleren, kun je die producten beter niet gebruiken als je regelmatig last hebt van aften.

Daarnaast zijn er oude huismiddeltjes op basis van natuurlijke middelen, zoals meerdere keren per dag spoelen met een aftreksel van kamille of calendula, met bessensap of met water waarin zout is opgelost. Ook kun je af en toe een druppel etherische tea tree olie op de aft aanbrengen.

Maar effectiever en minder bewerkelijk is het gebruik van Oxyfresh Pro Relief Dental Gel. Deze bevat naast natuurlijke helende ingrediënten als aloë vera en kamille de actieve zuurstofformule Oxygene. Die bestrijdt de schadelijke anaerobe bacteriën in de mond zonder het natuurlijke evenwicht van de mondflora te verstoren.

Ook de Kalmerende MondSpray van Dr. Brite kan de irritatie door aften in de mond verzachten. Deze mondspray is puur natuur en bevat behalve natuurlijke anti-bacteriële kokosolie onder andere verzachtende aloë vera en licht verdovende kruidnagel-olie.

De AphtX Gel van Mara Expert is speciaal ontwikkeld tegen aften. Zink, vitaminen en diverse heilzame plantenextracten werken er effectief in samen om de aften te bestrijden.